Рэчы з гісторыяй: адкуль узялася бацькава лыжка?
09:23 / 29.01.2020
А яшчэ і ў тым, што з імі і іх уладальнікамі, як правіла, звязаны нейкія цікавыя гісторыі. Мы прапануем расказаць чытачам пра такія рэчы з гісторыяй, якія з’яўляюцца маленькімі часцінкамі агульнай гісторыі – сям’і, роду, народу…
Бацькава лыжка
Некалькі такіх рэчаў з гісторыяй ёсць і ў нашай сям’і.
Адна з іх – дзедава лыжка. Ці бацькава?
Я памятаю яе як татаву. Ні ў каго ў сям’і не было ўласнай лыжкі, усе бралі з агульнага слоіка першую, што трапіцца пад руку. Толькі бацька меў персанальную – важкую, жаўтаватага колеру (мо, латунная? Ці мельхіёравая?), якая балюча прыкладвалася да ілба, калі нехта з дзяцей пачынаў дурэць за сталом. Ніхто не меў права ёй карыстацца…
Але калі бацькоў не было дома, усё здаралася. Лыжка звонку падрапаная – то мае старэйшыя браты спрабавалі ёй забіваць цвікі. Яшчэ яны плавілі ў ёй волава і свінец, каб зрабіць грузіла для вуды; мама часам, калі трэба было тэрмінова расцерці пару гарошын перцу ці каляндры, таксама рабіла гэта ў бацькавай лыжцы.
Гэтая лыжка – адна з нямногіх рэчаў, якую забралі бацькі, пакідаючы свой дом пасля Чарнобыльскай аварыі…
Мне было крыху дзіўна: чаму тата так даражыць ёй? Якая розніца, чым зачэрпваць суп ці кашу?
Аказваецца, лыжка гэтая – з гісторыяй. Да таго, як трапіць да майго таты, яна належала яго бацьку, майму дзеду, Мікалаю Еўтухавічу Міхедзенку. А ён прывёз яе з Германіі.
…На фронт дзеда забралі у канцы 1943 годзе, калі Гомельшчыну вызвалілі ад немцаў. У баях пад Ковелем ён быў паранены, трапіў у палон, затым – у нямецкі канцэнтрацыйны лагер. Расказваў, што застаўся жывым толькі таму, што іх ахоўнік, пажылы немец, са шкадаваннем адносіўся да ваеннапалонных: «не бачыў», як тыя збочвалі з дарогі, калі іх гналі на працу ці назад, каб схапіць на полі якую бульбіну альбо бурак; «не заўважаў», як яны праносілі ежу ў барак, хаваючы пад адзеннем.
А ўсё таму, што ў гады Першай сусветнай вайны той немец таксама ваяваў і таксама быў у палоне – на беларускім Палессі, каля Мазыра. І дзедавы землякі, палешукі, бачылі ў ім не ворага, а перш за ўсё чалавека, падкормлівалі і не здзекваліся – і тым уратавалі яго ад смерці. А ён праз гады адплаціў тым жа дзеду і яго таварышам – усё вяртаецца на кругі свае.
Я не ведаю дакладна, як, пры якіх абставінах гэтая лыжка трапіла да дзеда. І ўжо не распытаеш: ён памёр амаль сорак гадоў таму. А сёлета не стала і бацькі… Цяпер, мусіць, трэба перадаць бацькаву лыжку разам з гісторыяй яе з’яўлення яго ўнуку, поўнаму цёзку Аляксею Мікалаевічу Міхедзенку?
Ці ўжо адразу праўнуку?
Подписывайтесь на телеграм-канал «Гродно Медиа Group» по короткой ссылке t.me/GrodnoMediaGroup.
Телеграм-канал «Гродно Медиа Group» – это ежедневные новости районов Гродненской области и города Гродно.
