Каляндар надвор'я ад Стэфана Рамейкі і Станіслава Памецькі

08:02 / 11.01.2022

Аднойчы ў рамках аб’яўленай рэдакцыяй акцыі «300 кніг сельскай бібліятэцы» мы завіталі ў Варону. Тагачасная гаспадыня вясковага кніжнага царства Марыя Станіславаўна Вішнеўская, чалавек творчы і неабыякавы, расказваючы пра справы, між іншым паказала ўнікальную папку. Пад адной вокладкай захоўвалася некалькі агульных сшыткаў і блакнотаў, у якіх былі запісаны штодзённыя назіранні за надвор’ем. Не за дзень, не за месяц – за 20 (!) гадоў: з 1989-га і да 2008-га. Дапаўнялі іх сціслыя паведамленні пра навіны вясковага і сямейнага жыцця: хто памёр, хто нарадзіўся, калі рэзалі свінню і ацялілася карова…

Старонкі дзённіка Стэфана Рамэйкі

Уразіла, што запісы гэтыя рабіў не навуковы супрацоўнік ці даследчык, а звычайны вясковец Стэфан Міхайлавіч Рамэйка з Крыжоўкі, які працаваў токарам у калгасе імя Карла Маркса. Добра працаваў, пацвярджэнне таму – пасведчанне ўдарніка камуністычнай працы, якое захоўваецца ў той жа папцы.

Магчыма, нехта лічыў яго дзіваком, маўляў, каму гэта трэба, ды яшчэ ў той час, які пазней назавуць «ліхімі дзевяностымі», калі людзі літаральна выжывалі. А ён штодня, адпрацаваўшы ў майстэрні і перарабіўшы хатнія справы, запісваў, якое ў той дзень было надвор’е і што адбылося…
У нататках ёсць толькі адзін перапынак амаль на месяц, які Стэфан Міхайлавіч у сваім дзённіку назіранняў патлумачыў: «З 25 снежня 2007 года да 21 студзеня 2008-га знаходзіўся ў бальніцы. Правастаронняе запаленне лёгкіх». 24 лютага яшчэ адзін запіс: «А я ўсё яшчэ хварэю. Вялікая задышка, кашаль. Ад Вароны ўжо не прыйшоў бы. А 11 сакавіка таго ж года – зусім сумнае: «Я, Рамэйка Сцяпан, дажываю. Вельмі баліць у грудзях». 17 сакавіка ім быў зроблены апошні запіс. Ён, нават хворы, не пакідаў весці дзённік назіранняў за прыродай!
– Калі Стэфана Міхайлавіча не стала, яго дачка, Ганна Вялічка, перадала ў бібліятэку бацькавы запісы, – расказала Марыя Вішнеўская гісторыю гэтай папкі.

– Я таксама штодзённа вяду каляндар прыроды, – уступіў у размову былы настаўнік Варонскай школы Станіслаў Памецька, які ў той час знаходзіўся ў бібліятэцы. – Але больш шырока: у мяне ён дапоўнены палявымі назіраннямі за птушкамі і іншай цікавай інфармацыяй пра розныя падзеі і з’явы жыцця.

У архіве Станіслава Баляслававіча мноства звестак пра ўсё на свеце – ён называе свае запісы хатняй энцыклапедыяй. Нам жа найбольш цікавыя тыя з іх, што тычацца Астравецкага раёна.
Станіслаў Памецька, ветэран педагагічнай працы, актыўны ўдзельнік грамадскага таварыства «Ахова птушак Бацькаўшчыны», вёў дзённікі назіранняў за прыродай шмат дзесяцігоддзяў. На жаль, некаторыя з іх, больш раннія, не захаваліся. У рабочым стане толькі дзённікі, пачынаючы з 2009 года. Так што перапынак паміж назіраннямі зусім невялікі. Мы палічылі, што было б недаравальна не пазнаёміць з гэтай тытанічнай і да таго ж вельмі цікавай і пазнавальнай працай варонскіх энтузіястаў шырокае кола нашых чытачоў.
Так з’явілася ідэя стварыць на старонках «Астравецкай праўды» каляндар прыроды. Бо, пагадзіцеся, самая папулярная тэма для размоў, прычым ва ўсім свеце, – гэта надвор’е: якое ёсць, якім было, якім будзе… І калі пра тое, што будзе заўтра і праз тыдзень, нам штодня з самых розных крыніц расказваюць сіноптыкі; наколькі яны мелі рацыю, бачым штодзённа, дык аб тым, якім было надвор’е нават у не вельмі далёкім мінулым, цікава ўспомніць-даведацца.
З цягам часу мы прыйшлі да высновы, што варта звесткі пра надвор’е дапоўніць краязнаўчымі: паведамляць пра юбілеі выбітных людзей Астравеччыны, памятныя даты, звязаныя з населенымі пунктамі, установамі, арганізацыямі, прадпрыемствамі, з жыццём раёна ўвогуле.
Са складаннем краязнаўчага календара нам дапамог сектар ідэалагічнай работы і па справах моладзі райвыканкама, які штогод збірае падобныя звесткі. Ну і, вядома, ж архіўныя падшыўкі раённай газеты.
А каляндар прыроды складзены паводле запісаў Стэфана Рамэйкі (дзякуй загадчыку Варонскай бібліятэкі Але Казлоўскай, што дазволіла пакарыстацца ўнікальнымі дакументамі) і звестак, занатаваных у розныя гады Станіславам Памецькам.
Такім чынам, сёння на старонках «Астравецкай праўды» стартуе праект «Народны каляндар». Які, спадзяёмся, спадабаецца нашым чытачам і будзе для іх карысным. Плануецца, што ён стане выходзіць раз на тыдзень, у тэматычнай старонцы «Вольны вечара».

У кожнага ёсць магчымасць дапоўніць «Народны каляндар» сваімі звесткамі пра надвор’е ці падзеі і людзей Астравеччыны. Толькі варта памятаць, што іх трэба дасылаць у рэдакцыю загадзя.

Тэлефон для сувязі 73-3-64.

Подписывайтесь на телеграм-канал «Островецкая правда» по короткой ссылке https://t.me/ostrovetsby.

Телеграм-канал «Островецкая правда» – всё самое интересное из жизни Островца и Островецкого района.

Подписывайтесь на телеграм-канал «Гродно Медиа Group» по короткой ссылке t.me/GrodnoMediaGroup.

Телеграм-канал «Гродно Медиа Group» – это ежедневные новости районов Гродненской области и города Гродно.