Паміраць збіраешся – а жыта сей – вучыць народная мудрасць
14:23 / 11.04.2020
Вясна настала! А з ёй – і работа. І як бы ні палохалі нас каронавірусам, старыя людзі не дарэмна казалі: «Паміраць збіраешся – а жыта сей!». Бо «дзе лета нагою – там зіма губою». Таму і круцяцца руплівыя гаспадары, «як Марко ў пекле». Ніхто, праўда, не бачыў, як круціцца ў пекле той Марк, але ж, трэба думаць, што якраз так, як вясной вяскоўцы.
Шмат работы напланавалі, баіцеся не справіцца? «Страшна, дык вачам дулю дай – ды ідзі рабі» – так раілі нашы продкі.
Але ж і адпачываць час ад часу трэба. «Багата работы – дык сядзь ды пасядзі. Ці ляж ды паляжы», – раіла мая маці. І ў гэтым вялікая мудрасць: адпачыўшы, чалавек зможа зрабіць шмат больш і лепш, чым той, хто працуе праз сілу.
Але ж і ў адпачынку трэба знаць меру. Бо «ў няўмелага рукі не баляць». Такому што ні загадай, дык «кінецца, як пень за вераб’ямі». І што тут зробіш – «няроўны лес – няроўныя і людзі», калі ўжо «народзіцца цялятка з лысінкай, то з лысінкай і памрэ». Але ж «Бог не цяля, бачыць круцяля!» Таму не варта зайздросціць суседу, у якога ўражай большы, і наракаць, што «багатаму чорт дзяцей калыша!» – «Хто дбае, той і мае».
А часам чалавек і хоча нешта зрабіць, але не атрымліваецца. «Не куецца, ды плешчацца!» гаварылі ў роспачы ў такіх выпадках старыя людзі. Ці, калі даводзілася па адной справе некалькі разоў хадзіць – «з-за дурной галавы нагам спакою няма». А яшчэ тым, хто стараўся зрабіць як мага хутчэй, не клапоцячыся, каб было добра, нагадвалі: «Скупы два разы плаціць, а лянівы – два разы робіць» – бо дрэнна зробленае ўсё роўна давядзецца перарабляць.
Якраз, як у той жартоўнай прыказцы:
– Што дочкі робяць?
– Шыюць да пяюць…
– А маці?
– Распорвае ды плача.
Бо ўсяму трэба вучыцца – «навуку ж за плячыма не насіць». І як не навучышся сам, то «навучыць гора калачоў есці».
І ўсё ж – «дай Бог усё ўмець, ды не ўсё рабіць»…
А яшчэ ўспамінаецца прытча ў тэму, якую любіла расказваць мая маці, – пра тое, чаму жанчыны ніколі нічога не паспяваюць, а ў мужчын на ўсё хапае часу.
…Вандраваў Бог з апосталамі па зямлі. І засумняваліся яны: якой дарогай пайсці, каб патрапіць у патрэбнае месца? Бачаць, жанчына бульбу капае, стараецца. Адправіў Бог аднаго з апосталаў спытаць дарогу.
– Жанчынка, пакажы нам, калі ласка, якой дарогай ісці, – звярнуўся той да маладзіцы.
А тая, не разгінаючыся, махнула нават не рукой – яны ж занятыя! – а нагой у невядома які бок:
– Той!
Паціснуў апостал плячыма, пайшоў да мужыка, які непадалёк траву касіў, з тым жа пытаннем.
– Куды ты так спяшаешся? – уваткнуў касу ў зямлю мужчына. – Давай пастаім, пагамонім, ты раскажаш, куды сабраўся, а я – кудой і як табе ісці…
З таго часу жанчыны і працуюць, не разгінаючыся, а мужчыны маюць час і пагаварыць, і пакурыць, і справу зрабіць.
Подписывайтесь на телеграм-канал «Гродно Медиа Group» по короткой ссылке t.me/GrodnoMediaGroup.
Телеграм-канал «Гродно Медиа Group» – это ежедневные новости районов Гродненской области и города Гродно.