Знакомьтесь: художник, дизайнер, райтер Денис Ходас

Не помню дакладна, дзе і калі я ўпершыню ўбачыла работы Дзяніса – затое помню свае ўражанні. Не лічу сябе вялікім знаўцам жывапісу і не бяруся разважаць пра глыбіню розных плыняў – таму ступень зацікаўленасці вызначаю не дэталямі, мазкамі ці светаўспрыманнем мастака, а звычайным “чапляе” ці “не чапляе”. А работы Дзяніса зачапілі. Гледзячы на іх, у чарговы раз падумала: “Вось гэта талент! Цікава было б з ім пазнаёміцца – і расказаць пра яго нашым чытачам…”

Думкі аказаліся матэрыяльнымі, і з Дзянісам удалося сустрэцца. Хлопец пагадзіўся адказаць на некалькі пытанняў пра сваю творчасць – і не толькі.

– З хваробы. (Усміхаецца) Сур’ёзна. Не памятаю, колькі мне было гадоў, але я захварэў. Хварэць сумна і нецікава. Дома не было чым заняцца, і я папрасіў маму купіць альбом, фарбы, фламастэры і стаў маляваць. Гэта першы ўспамін пра “творчасць” – калі гэта можна было так назваць.

А праз некалькі гадоў мы ехалі ў Мінск, і праз шкло дызель-цягніка я ўпершыню ўбачыў размаляваныя сцены. І “захварэў” на графіці. Гэта было нешта новае, незвычайнае і прыгожае. Памятаю, падумаў тады: “Здорава было б так маляваць!” Падумаў – і забыўся. А вось падсвядомасць, напэўна, запомніла, бо аднойчы я проста ўзяў фламастэры і намаляваў па прынцыпу графіці нейкае слова ў звычайным сшытку. Якое? Не памятаю. Гэта зараз я ведаю, што графіці нясе сваю філасофію і сэнс, кожны райтэр (той, хто малюе графіці) мае сваё імя, якое ўказвае ў малюнку, – а тады мы проста “малявалі” нейкія словы па-англійску. Вось гэта і быў старт! Я прыходзіў са школы, уключаў музыку – і пачынаў маляваць...

Першая хваля захаплення графіці прыйшла і ў Астравец. Тады прыхільнікаў такога віду мастацтва было шмат. Памятаю, у 11 класе мы першы раз “вылезлі” на сцяну – распісалі старое стрэльбішча на стадыёне. Гэта было першае каляровае графіці ў Астраўцы. І гэта было крута! Для кагосьці дзіўна, для некага – цікава, для іншых – прыгожа. Магчыма, камусьці такая творчасць не падабалася. Для нас жа гэта было не проста захапленне, а першыя спробы самавыражэння. Малявалі мы звычайнымі пэндзлямі і фарбай. Балончыкі? О-о-о!!! Балончык быў неверагоднай раскошай. Толькі праз год, калі я ўжо вучыўся ў Бабруйску, купіў першы балончык, эканоміў на ежы, на ўсім, чым мог – і купіў яшчэ адзін. Вось гэта была радасць!

– (Задумваецца) Напэўна, і мастаком, і дызайнерам, і афарміцелем, і райтэрам… Словам, усім. Кожны з гэтых накірункаў дзесьці ў чымсьці мне дапамагае. Усе яны – незаменныя кампаненты для маёй творчасці. Наогул, мне падабаецца многае – архітэктура, скульптура, жывапіс… Усё, што звязана з мастацтвам у шырокім сэнсе гэтага слова. Штосьці з гэтага стараюся ствараць і сам.

– Маляванне – гэта хобі, любімы занятак – тое, чым я займаюся і дзякуючы чаму зарабляю грошы. І ў той жа час гэта стыль жыцця. Афармляю заказ – малюю, прыходжу дадому – малюю, саджуся за камп’ютар – прыкідваю, рыхтую нешта для новага аб’екта, шукаю цікавыя ідэі. У маім пакоі заўсёды стаіць фарба, балончыкі, на паліцах ляжаць пэндзлі, словам – творчы хаос. А малюнак? Тут трэба адрозніваць: выконваю заказ ці малюю для сябе. Малюнак – гэта адлюстраванне эмоцый, свядомасці. Гэта – самавыражэнне: бывае, так хочацца выплюхнуць нешта на палатно. А яшчэ многае залежыць ад моманту. Прамільгнула нейкая ідэя, вобраз, убачыў, як незвычайна падае святло ці “іграюць” цені, – і тут жа ўсё пераносіш на паперу.

– Калі дамаўляемся з кліентам, адразу вызначаемся з ідэяй афармлення: або ён расказвае, што менавіта хацеў бы бачыць, або я прапаноўваю свае варыянты. Аднак бывае і эфект паўтору. Так, намаляваў у адным месцы вячэрні горад – усё цудоўна, заказчык задаволены. Пасля тэлефануюць і просяць намаляваць такое ж у іншым месцы – пагаджаюся. Праз некаторы час зноў паступае заказ на такі ж малюнак. Вось тут мяне пачынае “каўбасіць”. Ну не люблю паўтарацца і маляваць адно і тое – нецікава.

Дарэчы, сярод кліентаў розныя людзі трапляюцца, некаторыя становяцца сябрамі па жыцці. Быў выпадак, калі я працаваў на дачы пад Мінскам у пасёлку Негарэлае для сям’і юрыстаў. Там я купаўся, загараў, адпачываў – і прыязджаў туды не як да кліентаў, а як да сяброў. Такія ж добрыя знаёмыя жывуць на  Браслаўшчыне – вось ужо два гады я прыязджаю туды, працую і заадно адпачываю. Наогул вельмі люблю маляваць у незнаёмых месцах, знаёміцца з гісторыяй і культурай новых гарадоў, падарожнічаць. Усё новае – вельмі цікава.

– Канешне. Яны і зараз здараюцца. У мяне няма ідэальных работ. Намалюю нешта – а пасля разумею, што гэта можна было б зрабіць зусім па-іншаму, лепш. Хочацца развівацца і ўдасканальвацца. Я кожны раз бачу сваю работу па-новаму і нават знаходжу памылкі.

Шчыра кажучы, я не лічу, што малюю прыгожа… Я проста малюю. Кожная работа, магчыма, прыгожая для кагосьці – але не для мяне. Думкі і ўражанні часта мяняюцца. Штосьці зрабіў – быццам бы падабаецца, але праходзіць дзень – і разумееш: не тое… Прыцягвае новае, незразумелае, таямнічае, цікавае, яшчэ не намаляванае…

– Па-рознаму: штосьці – у інтэрнэце, на нейкую ідэю бывае натхняюць работы вядомых мастакоў, нешта прыдумваю сам. Бывае, ідзеш па парку і бачыш: тут свет цікава падае, а там – цені неяк па-іншаму прасочваюцца… А дома проста змешваеш фарбы і пачынаеш эксперыментаваць з колерамі, адценнямі, формамі. З фарбамі прасцей – больш складана, калі малюеш балончыкамі: тут ужо не змяшаеш, трэба дакладна ведаць, які слой ідзе якім і які будынак на малюнку павінен з’явіцца першым, а якое дрэва апошнім. Аднак у гэтым і ёсць “фішка” і “кайф” мастацтва – прыдумваць і ствараць новае.

– Многія лічаць, што з нараджэннем, але я лічу, што ўсяму можна навучыцца. Галоўнае – мець жаданне, цярпенне і стараннасць. Я таксама не ўмеў маляваць, не ўсё атрымліваецца і зараз. Але памятаю, як сядзеў над сталом і зноў і зноў выводзіў лініі. У Бабруйскім мастацкім каледжы ў мяне быў выдатны выкладчык, член Беларускага саюза мастакоў Антон Ясюкайць. Ён многаму мяне навучыў: бачыць і адчуваць цені, змешваць фарбы, іграць вобразамі…

– Удзельнікам фестывалю тады вельмі спадабалася ў Астраўцы. У наступны раз яны абяцалі прыехаць на тыдзень. (Усміхаецца) Тады нам дапамаглі і мясцовыя ўлады, найперш – старшыня райвыканкама Адам Дзмітрыевіч Кавалька. Спадзяюся, гэты фестываль адбыўся не апошні раз. Планаў шмат, вольнага часу – мала… Калі маляваннем займаюся ў большасці для заказаў, то графіці – гэта для душы. Ёсць ідэя зрабіць некалькі праектаў па стрыт-арту – гэта малюнкі з сэнсам, якія выражаюць нейкую праблему. Хочацца зноў арганізаваць фестываль для райтэраў. Але гаварыць загадзя не люблю – час пакажа…

– На яго паводзіны, стасункі, манеры. Хаця ўпэўніўся, што першае ўражанне вельмі часта бывае падманлівым.

– Гледзячы ў чым: у гульнях – не вельмі, у творчасці, ажыццяўленні ідэі – магчыма.

– Здрада.

– Мае бацькі.

– Чым захапляецеся акрамя мастацтва?

– Люблю падарожнічаць, знаёміцца з новымі мясцінамі і там маляваць. Пакуль за межы Беларусі не выязджаў, але і ў нас столькі прыгожых мясцін з рознымі даўнімі курганамі, гарадзішчамі! Узяць тую ж Браслаўшчыну – беларуская казка. А яшчэ хацелася б у горы. Сапраўдныя! Каб за аблокі чапляцца рукамі і каб ад вышыні кружылася галава. Ці на мора – але не на пляжныя курорты, а куды-небудзь на Паўночнае, дзе скалы, абрывы…

– Фанк, соул, замежны рэп 80-90 гадоў, часам магу і класіку паслухаць, фолк і інструментальную музыку – тыпу рускія гуслі.

– Тут я таксама люблю эксперыментаваць і спрабаваць нешта новае.

(Задумваецца) – Банальна, але шчасце – гэта калі ўсё добра ў маіх родных і любімых людзей.

– У невялікім гарадку. А лепш за ўсё – у маленькай вёсцы ў сваім доме, можа, нават дзесьці на ўскрайку… Цішыня, прыгажосць, спакой!

– Аднойчы я прачытаў у брашуры Антона Ясюкайця класны выраз, і гэтая фраза вельмі дапамагла мне ў пэўны перыяд творчасці: “Не важна, дзе ты знаходзішся, важна, да чаго ты імкнешся!” Можна сядзець у Астраўцы – і шкадаваць, што тут няма дзе сябе рэалізаваць. Паехаць у Мінск – і наступіць на тыя ж граблі: магчымасцей у сталіцы больш, але ж і канкурэнцыя вышэйшая. Замахнуцца на Еўропу – і там пацярпець фіяска. Рэалізавацца і дабіцца нечага можна ўсюды, галоўнае – жаданне і імкненне.