Апавяданне Ніны Рыбік “Вяртанне ў Парыж”
10:31 / 03.01.2022
Потым былі два выхадныя са звычайнымі клопатамі і традыцыйным адпачынкам – і яна амаль забылася пра тлумны карпаратыў.
А ў панядзелак яе выклікаў Андрэй Іванавіч.
– Валянціна Пятроўна, – пачаў, ледзь яна прысела ў прапанаванае крэсла, без дзяжурных пытанняў пра справы і здароўе. – Мне здаецца, што штат бухгалтарскай службы нашай фірмы залішне раздуты.
– Вы лічыце, што 3 чалавекі для нашых аб’ёмаў і колькасці супрацоўнікаў – шмат? – здзівілася жанчына.
– Так, я ўпэўнены, што пры належнай арганізацыі працы могуць справіцца і двое.
Валянціна Пятроўна паглядзела на кіраўніка ўважліва – ён не адводзіў вачэй, і яны свяціліся рашучасцю.
– Я правільна разумею, што слабае звяно – гэта я? – спытала пасля нядоўгай паўзы.
Мусіць, ён чакаў іншай рэакцыі – просьбаў, слёз. І прамовіў мякчэй:
– Валянціна Пятроўна, вы ж ведаеце, я цаню ваш прафесіяналізм. Вы столькі часу ў нас працуеце…
– Шаснаццаць гадоў, – суха падказала жанчына.
– Вось бачыце! А я толькі 9. Я памятаю, колькі вы мне дапамагалі, вучылі, падказвалі. Галоўным бухгалтарам працавалі столькі гадоў…
– Чатырнаццаць, – нагадала яна.
– Так, да самай пенсіі, – нібы між іншым нагадаў начальнік яе сацыяльны статус. – Потым Таісу Ягораўну ўсяму навучылі, падстрахоўвалі яе. І Наталлю падцягнулі, увялі ў курс спраў. Вашы заслугі перад нашым калектывам неацэнныя…
– І таму вы вырашылі ад мяне пазбавіцца? – сумна ўсміхнулася жанчына. – Праз месяц пасля таго, як прадоўжылі кантракт?
– Ну, разумееце, так складваюцца абставіны… Фінансавае становішча нашай арганізацыі…
– Андрэй Іванавіч, толькі не трэба мне расказваць пра фінансавае становішча нашай арганізацыі – я ведаю яго лепш, чым вы! – зазлавалася бухгалтар – не любіла, калі яе спрабавалі трымаць за дурнічку. – І пра раптам узніклыя абставіны магу вам расказаць. У іх ёсць імя – Наталля. Дзяўчыне патрэбна больш высокая пасада і зарплата. А я пенсіянерка, так што магу ісці на заслужаны адпачынак. Правільна я разумею?
Андрэй Іванавіч, які слухаў яе, апусціўшы галаву, падняў вочы і ўсміхнуўся:
– Так, Валянціна Пятроўна! Вы ўсё правільна зразумелі і агучылі. Я заўсёды захапляўся вашай мудрасцю. Дзякуй, што сказалі ўсё тое, што павінен быў сказаць я. Вы пазбавілі мяне ад цяжкага абавязку.
Цяпер ужо яна апусціла галаву, каб не бачыць, як гэты дзяцюк, якога памятала маладым, без піўнога жывоціка і лысіны, якому дапамагала разабрацца ў хітраспляценнях фінансавых патокаў, дзякуе за тое, што дапамагае яму выгнаць яе з работы!
– Я насамрэч вельмі ўдзячны вам за ўсё, што вы зрабілі для фірмы і мяне, – прадоўжыў Андрэй Іванавіч. – І ў знак гэтай удзячнасці… Ад фірмы і мяне асабіста… Вось…
Ён працягнуў тоўсты канверт.
– Тут зарплата за тыя адзінаццаць месяцаў, што вы не дапрацавалі да заканчэння кантракту. Матэрыяльная кампенсацыя, так бы мовіць. Маральнай, думаю, можа стаць паездка ў Парыж, – усміхнуўся ён, мусіць, успомніўшы карпаратыў. – На гэтыя грошы можна сабе дазволіць.
Ёй хацелася пакінуць кабінет з горда ўзнятай галавой, на развітанне гучна ляснуўшы дзвярыма. Але ў апошні момант здрадніца-думка «Я гэта заслужыла» прымусіла працягнуць руку і ўзяць канверт. А вось на фальшывае «дзякуй» сіл не хапіла. Слёзы пацяклі з вачэй, ледзь толькі яна зачыніла дзверы.
Наташка, мусіць, ведала, на якую размову паклікаў Валянціну Пятроўну шэф, і прадбачліва знікла з кабінета. Ну і добра! Выслухоўваць яшчэ і яе крывадушныя падзякі і кампліменты пра мудрасць і дабрыню ў Валянціны ўжо не хапіла б сіл.
Яна злажыла ў акуратны стос папкі: «Божа, як гэтае дзіця разбярэцца з усім гэтым», – міжволі падумала са спачуваннем. І тут жа абарвала сябе: «Гэта ўжо не твая справа!» Хуценька пакідала ў сумку нешматлікія асабістыя рэчы: штотыднёвік, кубак, рамку з фотакарткай унука, яшчэ нейкую драбязу. Падумаўшы хвіліну, зняла са сцяны падзяку за шматгадовую добрасумленную працу, якую ёй уручылі 2 гады назад, на юбілей, – і выйшла з кабінета. Развітвацца ні з кім не стала. Навошта? Навіну начальнік паведаміць на планёрцы. Яна была ўпэўнена: ніхто не заплача, тым больш не стане абурацца – у кожнага сям’я ці планы на будучыню, кожнаму патрэбна прэстыжная работа…
***
…Натоўп хорам уголас адлічваў секунды да моманту, калі запаляцца агні на Эйфелевай вежы, – і ўсё роўна гэта адбылося нечакана і чароўна-прыгожа. Незнаёмыя людзі абдымаліся, аднекуль узялося шампанскае, якое струменіла ў падстаўленыя пластыкавыя шклянкі. Чарнаскуры хлопец, які нядаўна тыцкаў ёй у рукі сувенірныя магніцікі і брэлкі: «Адзін эўра! Усяго адзін!», падаў адну ёй:
– З Новым годам, мадам!
Яна ўзяла кубак:
– Мерсі, месье! З Новым годам!
І, здзіўляючыся сама сабе, выпіла шампанскае. Галава закружылася – толькі цяпер Валянціна ўспомніла, што з ранку, калі ў аэрапорце купіла кубак капучына з паветранай свежасці круасанам, і да гэтага глытка шампанскага ў роце макавай расінкі не было. Шкада было губляць час на нейкія там бістро ці кафэ – іх і дома хапае. Яна ўсяго на дзень прыляцела на спатканне з горадам сваёй мары, заўтра на досвітку яе самалёт возьме курс на Беларусь – і гэта будзе іх развітаннем назаўжды.
Таму сёння Валянціна прагна ўпітвала ў сябе Парыж: колеры, водары, малюнкі, каб хапіла надоўга, да глыбокай старасці.
Увесь дзень яна блукала па вуліцах, засланых жоўта-барвовым кляновым і ліпавым лісцем, яшчэ не расквашаным дажджом і не кранутым марозам (Божа, а ў нас ужо сапраўдная зіма!). Узіралася ў карункавыя каваныя балкончыкі, кожны з адметным узорам – напэўна, на каторым з іх стаялі, назіраючы за мітуслівымі прахожымі, бацька ці сын Дзюма, Клод Манэ ці Луі дэ Фінес. З цяжкасцю адчыняла дубовыя дзверы храмаў, уяўляючы, што на гэтай вось лаўцы некалі сядзела, склаўшы рукі ў малітве, Жанна д’Арк. Выглядвала дом, дзе, як гаварыў ім нехта ў той, першы прыезд, жыве Ален Дэлон: можа, якраз у гэты момант ён выйдзе на балкон?
Яна старалася пабываць у тых мясцінах, дзе яны былі з Сяргеем у першы свой прыезд. Найперш скіравалася на Манмартр – яны тут доўга гулялі, разглядвалі карціны, слухалі вулічных музыкантаў. На блашыным рынку ён купіў ёй брошку, бела-ружовага перламутравага матылька. Выпраўляючыся ўчора ў дарогу, Валянціна прычапіла яго, хоць і разумела, што выглядае брошка на цёмна-зялёнай куртцы недарэчна – але ж перламутравы матылёк быў правадніком у той, мінулы Парыж, паролем для спаткання з юнацтвам.
Доўга чытала рознамоўныя прызнанні на сцяне кахання, марна шукаючы сярод соцень тое, што некалі напісаў Сяргей яе памадай, – нічога іншага пішучага ў яе сумцы і яго кішэнях не знайшлося. Вядома ж, яго не было: столькі гадоў – і нейкая там памада… Усё зразумела – але чамусьці забалела…
А вось мастакі і карціны, здаецца, былі тыя ж самыя: Сяргей тады фатаграфаваў яе каля амаль такога ж партрэта жанчыны ў шыракаполым капелюшы і лёгкім паветраным сарафане, рабінавых пацерках і бранзалетах. А потым тут жа, ля партрэта («Яна так падобна на цябе» – пераконваў Валю) яны доўга і прагна цалаваліся – у Парыжы, а тым больш на Манмартры, на іх ніхто не звяртаў увагі.
Зайшла ў паўпадвальны магазінчык парфуму, дзе ён купіў духі, – яна расходавала іх вельмі беражліва, карысталася па кроплі гадоў, мо, 5. «Сяргей пакінуў мяне праз месяц, як яны скончыліся», – чамусьці суаднесла адно з другім толькі цяпер.
На калядным кірмашы, што раскінуўся ў садзе Цюільры – як бясконца доўга, не размыкаючы рук, ішлі яны тады па яго алеях, раз-пораз спыняючыся, каб пацалавацца, і кожны раз яго вусны мелі нейкія іншыя прысмак і водар – яна купіла ёлачны шар з малюнкам Эйфелевай вежы, кожны год ён будзе нагадваць пра гэтую навагоднюю прыгоду.
Яна пазбягала найбольш папулярных у турыстаў месцаў, каб не губляць час: не пайшла ў Луўр, якому яны ў першы прыезд прысвяцілі цэлы дзень, толькі на некалькі хвілін прыпынілася каля Нотр-дама.
Толькі адну чаргу не змагла абмінуць – з жадаючых узняцца на Эйфелеву вежу. «І чаму парыжане так не любяць сваю галоўную славутасць?» – думала, разглядваючы то зблізку, то здалёк гэты цуд з металічных карункаў. Расказвалі, што Гі дэ Мапасан кожны дзень прыходзіў абедаць у рэстаран на вежы з-за таго, што гэта адзінае месца ў Парыжы, адкуль яе не відаць…
З аглядавай пляцоўкі вежу таксама не ўбачыш. Затое Парыж – як на далоні: Марсава поле, Дом інвалідаў, Трыумфальная арка, Сена са шматлікімі мастамі і караблікамі, Луўр з недарэчнай шкляной пірамідай перад ім – вось што псуе выгляд Парыжа, а не Эйфелева вежа!
Але не для таго, каб акінуць вокам горад, заплаціла Валянціна 30 еўра – ёй хацелася злавіць шлейф водару шчасця, якое, нібы вэлюм, ахутваў іх 3 дні ў Парыжы. У голасе ветру пачуць яго шэпт: «Паабяцай, што станеш маёй жонкай! Інакш я скокну ўніз – вось прама зараз!» І хоць было зразумела, што нікуды ён не скокне, яна, шчасліва смеючыся, выгукнула: «Я выйду за цябе!» Турысты, якіх і тады было нямала, зразумелі без перакладу, што адбываецца – і сталі апладзіраваць. А нехта падарыў ёй блакітны паветраны шарык.
Колькі часу мінула з таго дня? Трыццаць гадоў? Так, сёлета быў юбілей. Маглі б адзначыць жамчужнае вяселле…
ПРАЦЯГ БУДЗЕ.
Подписывайтесь на «Островецкую правду» в телеграм по короткой ссылке https://t.me/ostrovetsby.
И присоединяйтесь к нашему сообществу в viber https://vk.cc/c3yHGs – будьте всегда в курсе свежих новостей из жизни Островца и Островецкого района.
Подписывайтесь на телеграм-канал «Гродно Медиа Group» по короткой ссылке t.me/GrodnoMediaGroup.
Телеграм-канал «Гродно Медиа Group» – это ежедневные новости районов Гродненской области и города Гродно.
Подписывайтесь на телеграм-канал «Северный вектор Гродненщины» по короткой ссылке https://t.me/severvg.
Самые интересные новости Островецкого, Ошмянского и Сморгонского районов.
