Іван Граблеўскі прайшоў шлях ад карэктара “АП” да кіраўніка Гродзенскага тэлебачання
16:49 / 20.12.2021
Нарадзіўся Іван Граблеўскі 22 кастрычніка 1936 года ў вёсцы Сакольнікі – хіба што старажылы памятаюць, што так называлася частка сённяшніх Філіпан. У сям’і было пяцёра дзяцей – чатыры сыны і дачка, Янка – апошні. Перадваенны час, прыход саветаў, нямецкая акупацыя, вызваленне, усталяванне савецкай улады, стварэнне калгасаў – усё гэта прайшло праз яго дзяцінства. Ён самастойна навучыўся чытаць і ў Філіпанскую школу пайшоў не ў першы, а адразу ў другі клас.
Вучыўся хлопец добра – у адным з пасляваенных нумароў раённай газеты знайшлася заметка аб экзаменах у Філіпанскай школе, якія выдатна здаў Іван Граблеўскі. Сярэднюю школу заканчваў у Варнянах, потым служыў у арміі.
У студыі абласнога тэлебачання (крайні справа Іван Граблеўскі)
Дэмабілізаваўшыся, ён прыйшоў працаваць у рэдакцыю «Астравецкай праўды». Гэта быў выпадковы збег абставін: у ваенкамаце, дзе станавіўся на ўлік, падказалі, што рэдакцыі патрэбен вадзіцель – правы Іван Граблеўскі атрымаў у арміі. Але вадзіцелю ў «Астравецкай праўдзе» работы не знайшлося, бо не было машыны – а вось карэктар патрабаваўся. І юнак напісаў заяву аб прыёме на работу – гэты крок вызначыў яго далейшае жыццё.
На карэктарскай пасадзе Граблеўскі доўга не засядзеўся. У 1958 годзе ў «Астравецкай праўдзе» з’явілася першая яго публікацыя «50 год у кузні», дзе Іван расказвае пра 70-гадовага каваля калгаса «Радзіма» Рафаіла Іванавіча Мілэйшу. Нават у гэтай пробе пяра бачны вялікі творчы патэнцыял пачынаючага журналіста.
«Стукнуўшы апошні раз малатком па лемяху, каваль Мілэйша сунуў яго ў ваду загартоўваць. Калі дэталь астыла, ён узяў яе ў рукі. Лемех адліваў бліскучай сінявой» – так пачыналася замалёўка.
Каб вы разумелі: пры тагачаснай практычна поўнай адсутнасці транспарту – наўрад ці для пачаткоўца запрагалі каня, а на ровары да Сакалойцяў круціць педалі замучышся, усё ж не блізкі свет – інфармацыю журналісты часцей за ўсё здабывалі па тэлефоне ці ў гутарках з начальствам. Вось і Граблеўскі, падобна, аднекуль даведаўся, што немалады каваль прыдумаў, як зрабіць для калгаса шчэпарэзку. А чытаеш – і складваецца ўражанне, што работнік рэдакцыі стаяў побач, калі каваль рабіў лемех, слухаў яго размову са старшынёй, да паўночы шчыраваў з ім у кузні, пакуль той рабіў такое неабходнае ў той час механічнае прыстасаванне. І хоць такі прыём стаў улюбёным у тагачасных журналістаў, часам яны нават грашылі падобным «эфектам прысутнасці», у Граблеўскага гэта атрымлівалася натуральна і прыгожа.
З таго часу публікацыі Івана Граблеўскага сталі з’яўляцца на старонках «Астравецкай праўды» рэгулярна. У 1959 годзе на «Літаратурнай старонцы» нават змешчана яго апавяданне «Шляхам жыцця».
Актыўным і творчым Іван, падобна, быў не толькі ў газеце. 10 кастрычніка 1959 года ў «Астравецкай праўдзе» змешчана інфармацыйнае паведамленне аб 12-й камсамольскай канферэнцыі і кіруючых органах РК ЛКСМБ. Членам бюро райкама і няштатным сакратаром быў абраны Граблеўскі.
У 1960 годзе Васіль Шкаеў перайшоў на работу ў райкам партыі, Валянціна Налівайка разам з мужам, першым сакратаром райкама партыі Уладзімірам Пархоўчанкам, пакінула Астравец, Ірына Палер па сямейных абставінах звольнілася з рэдакцыі і паехала ў Мінск. А Іван Граблеўскі і Яўген Кулакоў сталі асноўным творчым тандэмам раённай газеты. Яны пісалі шмат і на розныя тэмы. І, акрамя таго, рабілі здымкі – штатнага фотакарэспандэнта ў рэдакцыі тады яшчэ не было, як і адпаведнага абсталявання, і хлопцы, каб зрабіць газету лепшай, больш інфармацыйнай і прыгожай, здымалі ўласнымі апаратамі, невядома толькі, дзе з іх рабілі клішэ. Фота Івана Граблеўскага, якія з’яўляліся на старонках раённай газеты, вылучаліся густам і прафесіяналізмам.
Калі ў 1962 годзе Астравецкі раён расфарміравалі і раённую газету закрылі, Івана Граблеўскага прызначылі інструктарам Гродзенскага абкама камсамола.
А ў сакавіку 1953 года абласны камітэт партыі накіраваў яго на работу ў Смаргонскую міжраённую газету, дзе на той час ужо працавалі былыя астравецкія калегі – рэдактар Уладзімір Таранда і яго намеснік Уладзімір Царэвіч. Свае людзі! У той час Граблеўскі ўжо завочна вучыўся на факультэце журналістыкі белдзяржуніверсітэта.
Непрацяглы смаргонскі перыяд жыцця Івана Граблеўскага стаў адметным тым, што менавіта тут ён сустрэў сваю другую палавінку: з жонкай Галінай яны пражылі ў любові і згодзе ўсё жыццё, выхавалі дачку Ірыну, разам працавалі на Гродзенскім тэлебачанні: ён – кіраўніком, яна – эканамістам.
У 1966 годзе пасля заканчэння ўніверсітэта Івана Граблеўскага прызначылі рэдактарам бераставіцкай раённай газеты.
А ў 1970 годзе паступіла новая прапанова: Івана Станіслававіча прызначылі галоўным рэдактарам студыі тэлебачання Камітэта па тэлебачанні і радыёвяшчанні Гродзенскага аблвыканкама.
Абласное тэлебачанне толькі стваралася, тэлецэнтр у Гродне адкрылі за два гады да таго – ён быў самым маладым у рэспубліцы, ніхто толкам не ведаў, што і як рабіць. Тым не менш, Граблеўскі з усёй адказнасцю, напорыстасцю і талентам узяўся за новую справу. Ён вучыўся – і вучыў, кіраваў – і працаваў.
Аляксандр Ласмінскі ўспамінаў, што Граблеўскі ўвёў у практыку работы так званую вобразную публіцыстыку, якая затым многія гады вызначала твар Гродзенскага тэлебачання і заваявала для яго рэпутацыю лепшага ў рэспубліцы. Ён зрабіў асобу галоўнай персонай у эфіры. Цыкл яркіх штотыднёвых перадач «Гродна і гродзенцы», якія вёў Іван Граблеўскі, прыцягваў увагу жыхароў усёй вобласці. Іван Станіслававіч умеў проста і шчыра гутарыць з любым госцем у студыі, адкрываў невядомых раней людзей усёй вобласці – і яны ўмомант рабіліся знакамітымі. Перадача была вельмі папулярнай.
– Іван Станіслававіч усё жыццё вучыўся сам – і вучыў іншых, – гаворыць Аляксандр Ласмінскі. – Тактоўна, паважліва, як умеў толькі ён, мудра і па-добраму, з бацькоўскім клопатам ён рэдагаваў сцэнарыі маладых, часам перапісваючы іх, – але ніхто не крыўдзіўся, бо бачыў: яны станавіліся лепшымі. Калег і падначаленых уражвалі энцыклапедычны склад розуму Івана Станіслававіча, яго педантычныя, любоўныя адносіны да слова, адданасць роднай мове, гісторыі і культуры гродзенскага краю. Школа Граблеўскага многіх тэлевізійных журналістаў зрабіла майстрамі сваёй справы, сапраўднымі прафесіяналамі.
У 1979 годзе Івана Станіслававіча прызначылі загадчыкам сектара друку, радыё і тэлебачання абкама партыі.
Але праз тры гады ён вярнуўся, на гэты раз – старшынёй Камітэта па тэлебачанні і радыёвяшчанні.
На новай пасадзе Граблеўскі працягваў развіваць тэлебачанне, зрабіў яго тэхнічнае пераўзбраенне, перавёўшы ў колер, – гэта была цэлая рэвалюцыя. І працягваў ствараць новыя цыклы тэлеперадач, шукаць тэмы і герояў, расціць маладых журналістаў і рэжысёраў. «Перспектывы» – так называўся цыкл тэлеперадач аб раёнах вобласці, які вёў старшыня Камітэта – нават калі цяжка захварэў і сілы сталі яго пакідаць.
Іван Станіслававіч Граблеўскі памёр у 1994 годзе. Пахаваны ў Гродне.
Іван Граблеўскі – аўтар кніг «Юныя героі Гродзеншчыны», «Гродзенская вобласць», перакладзенай на літоўскую мову «Неман – рака дружбы». А складзены ім энцыклапедычны даведнік «Гродна і гродзенцы» стаў настольнай кнігай краязнаўцаў. Ён узнагароджаны медалём «За доблесную працу», Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета СССР.
І пры гэтым вядомы журналіст і партыйны работнік заставаўся сціплым, добрым і шчырым чалавекам, крыху сарамлівым хлапчуком з Астравеччыны. Вельмі любіў сваю малую радзіму – часта прыязджаў сюды, сустракаўся з блізкімі, блукаў па дзіцячых сцежках. Калі зразумеў, што жыць яму засталося няшмат, прыехаў у Астравец, каб развітацца.
…Кажуць, гены пальцам не расціснеш. Ужо пасля смерці Івана Граблеўскага, у 1998 годзе, у «Астравецкую праўду» прыйшла працаваць яго пляменніца Ганна Чакур – таленавітая журналістка з дыпломам агранома.
Але гэта ўжо зусім іншая гісторыя…
Подписывайтесь на «Островецкую правду» в телеграм по короткой ссылке https://t.me/ostrovetsby.
И присоединяйтесь к нашему сообществу в viber https://vk.cc/c3yHGs – будьте всегда в курсе свежих новостей из жизни Островца и Островецкого района.
Подписывайтесь на телеграм-канал «Гродно Медиа Group» по короткой ссылке t.me/GrodnoMediaGroup.
Телеграм-канал «Гродно Медиа Group» – это ежедневные новости районов Гродненской области и города Гродно.
Подписывайтесь на телеграм-канал «Северный вектор Гродненщины» по короткой ссылке https://t.me/severvg.
Самые интересные новости Островецкого, Ошмянского и Сморгонского районов.
