Настаўнік-метадыст Тамара Качкан пра школу, вучняў і беларускую мову
09:29 / 16.10.2019
Што трымае ў звычайнай сельскай школе фіналістку рэспубліканскага конкурсу «Настаўнік года», члена клуба «Крыштальны журавель» і настаўніка-метадыста? Пра гэта і многае іншае мы распыталі ў Тамары Качкан.
– Што для вас школа?
– Я са школай ніколі не развітвалася: тут вучылася, сюды ж прыехала выкладаць беларускую мову і літаратуру. Дыплом у мяне быў вольны, але вярнулася на радзіму. Перш чым закончыць універсітэт, паспела выскачыць замуж за мясцовага хлопца – таму выбар быў абмежаваны (Смяецца).
Я чалавек захоплены сваёй справай. І так было заўсёды.
– А чаму вы сталі настаўнікам?
– Калі паступала, гэта была адна з самых прэстыжных прафесій. Зрэшты, як і цяпер. Толькі не ўсе гэта разумеюць.
Да таго ж для жанчыны няма лепшай прафесіі, чым настаўнік. Ты прыходзіш дамоў раней і можаш прысвяціць час сям’і – а потым зноў сесці за ўрокі. Ёсць і шэраг іншых пераваг.
– Раскажыце пра ваш удзел у конкурсе «Настаўнік года».
– Аднойчы дырэктар школы Іван Францавіч Сухарэўскі ўгаварыў мяне паўдзельнічаць у раённым этапе гэтага конкурсу. І я дайшла да рэспублікі. Цяпер з’яўляюся членам клуба «Крыштальны журавель», а таксама асацыяцыі настаўнікаў-метадыстаў.
На маю думку, усе настаўнікі – цудоўныя, проста кожны – па-свойму. Кожныя тры гады ў рэспубліцы праходзіць конкурс педагагічнага майстэрства, любы настаўнік можа стаць яго ўдзельнікам – і перамагчы.
– А як атрымалася да звання «Настаўнік года» дадаць яшчэ і статус настаўнік-метадыст?
– Гадоў пяць-шэсць таму на сустрэчы Прэзідэнта Аляксандра Рыгоравіча Лукашэнкі з грамадскасцю пераможца рэспубліканскага конкурсу «Настаўнік года» педагог са Смаргоні Ірына Клявец прапанавала ўвесці катэгорыю настаўнік-метадыст – для тых людзей, якія ведаюць крыху больш, чым трэба для вышэйшай катэгорыі. Такія настаўнікі займаюцца дадатковай адукацыяй дарослых, распрацоўваюць новыя методыкі. Гэтая ініцыятыва была падтрымана Прэзідэнтам.
Па праўдзе кажучы, да гэтага я старанна рыхтавалася. Атрыманню такой катэгорыі папярэднічала доўгая праца: я займалася адукацыяй дарослых, дасылала свае распрацоўкі для друку ў рэспубліканскія часопісы, актыўна ўдзельнічала ў рэспубліканскіх семінарах і конкурсах, форумах і фестывалях.
– Да чаго абавязвае катэгорыя настаўнік-метадыст?
– Да многага. Гэта і прымяненне новых методык, і фарміраванне кампетэнцыі вучняў... Я стараюся праводзіць урокі так, каб кожны наступны быў не падобны на папярэдні, каб дзеці разумелі, што яны будуць рабіць і навошта ім гэта трэба.
– Як сёння зацікавіць вучняў вывучэннем беларускай мовы і літаратуры?
– Ёсць знешняя і ўнутраная матывацыя. Калі мы гаворым пра знешнюю, то можам зацікавіць толькі тым, што вучням трэба добра здаць экзамен і цэнтралізаванае тэсціраванне. Калі ж гаварыць пра ўнутраную – то вучыцца трэба таму, што гэта класна!
І тут усё залежыць ад настаўніка. Я магу зацікавіць вучня мастацкім творам, выклікаць у яго жаданне прачытаць раман, паэму ці аповесць. Што датычыцца беларускай мовы, то вялікі плюс сельскіх школ у тым, што нашы дзеці ў паўсядзённым жыцці размаўляюць па-беларуску. Магчыма, не на чыстай літаратурнай мове, аднак значэнне слова «лазня» яны дакладна ведаюць і не падумаюць, што яно пайшло ад слова «лазіць».
– У вас застаецца час на захапленні?
– Іх многа. І ў мяне гэта атрымліваецца – але я хутка перагараю. Сёння мне падабаецца маляваць – і я малюю. Заўтра падарожнічаць – і я адпраўляюся на пошук прыгод! Потым знаходжу нешта іншае.
А асноўнае маё захапленне – гэта, канешне ж, мая прафесія!