Мяжа паміж летам і восенню

08:22 / 07.09.2017

zvon.jpg

Мяжа паміж зімой і вясной амаль незаўважная: яшчэ ўчора падаў снег, а сёння звіняць ручаінкі.
 Гэтаксама немагчыма, пазіраючы ў акно, сказаць: ну вось, ужо закончылася восень і настала зіма, бо, як спяваюць у песні, «адна сняжынка – яшчэ не снег», і яна можа прыляцець і ранняй восенню, і позняй вясной.
А вось граніца паміж летам і восенню – ярка ачэрчаная. І мяжу гэтую вызначаюць не павуцінкі бабінага лета, не жоўтыя стужкі ў косах пакуль яшчэ зялёных бярозак, не чырвоныя маністы, што апранула рабіна, і не шчаціністая пожня на месцы ўчарашніх спелых ніў. 
Гэтую мяжу паміж летам і восенню акрэслівае меладычны спеў першага званка, белыя банцікі ў доўгіх косках, амаль што дарослыя гальштукі і касцюмы замест футболак і шортаў у хлопчыкаў і пышныя спаднічкі замест лёгкіх сарафанаў у дзяўчынак. Яе вызначае водар новенькіх падручнікаў і пах свежапафарбаваных падлог у школьных калідорах; чэргі ў кветкавых магазінах і вялізныя букеты, па якіх у гэты дзень беспамылкова пазнаеш настаўнікаў; ручаінкі дзяцей, што сцякаюцца ранкам да школы і апусцеўшыя пляцоўкі для гульняў. 
Яна, гэтая мяжа паміж летам і восенню, незалежна ад таго, якое надвор’е за акном, прачэрваецца дакладна, як прамая паміж пунктамі А і Б, заўсёды ў адзін і той жа дзень – 1 верасня. І часам здаецца, што і асаблівая высокая сінеча нябёсаў, і золкія ранкі, і восеньская гаркаватая слодыч брусніц, і жоўтыя россыпы лісічак у лясах, і карункавыя павуцінкі бабінага лета – усё чакае менавіта гэтай вераснёўскай стартавай кропкі – таго самага крыштальнага перазвону першага школьнага званка.
І няважна, колькі вам гадоў, калі закончылі школу вашы дзеці і ці дараслі да свайго самага першага першага верасня ўнукі – у такі дзень заўсёды адчуваеш шчымлівую нотку суму на сваім дзяцінстве, па школе, якая засталася недзе там, у далёкіх успамінах, па тым часе, калі дрэвы былі вялікімі, а мама – маладой, па карычневых сукенках з белымі фартушкамі, якія здаваліся верхам дасканаласці і прыгажосці.
Вы не заўважалі, як затуманьваюцца ў гэты дзень вочы выпадковых прахожых, якія 1 верасня сустракаюць на вуліцах школьнікаў? У гэты дзень кожны дарослы становіцца крышачку дзіцем, якому хочацца хоць на імгненне перанесціся ў сваю старую школу – з грубкамі, драўлянай рассохлай падлогай і незвычайна смачным салодкім чаем з булачкай на вялікім перапынку. Зайсці  на ўрок любімага настаўніка, які не толькі ведае сталіцы ўсіх краін у свеце і ўсе даты сусветнай гісторыі, але і можа адказаць на самыя «закавырыстыя» пытанні, якія задае жыццё.  Сесці бы зараз насупраць яго, такога роднага, любімага, разумнага, і спытаць пра тое, чаму ён так і не навучыў: чаму жыццё больш складанае, несправядлівае, жорсткае, чым пра гэта пішуць у разумных кніжках і падручніках? Для чаго чалавек прыходзіць у гэты свет і за што яму трэба трымацца, калі ўсё вакол крышыцца і бурыцца? У чым яно, простае шчасце людское?
…Але надыходзіць другога, трэцяга, шостага, дзясятага верасня – і, пераступіўшы мяжу паміж летам і восенню, пачынаеш прывыкаць да непазбежнасці: шматлікіх школьных званкоў, не вывучаных дзецьмі ўрокаў, усё карацейшага дня, усё халаднейшых раніц, усё больш імклівага бегу часу. І разумееш, што самы лепшы, самы мудры, самы любімы настаўнік, самая таленавітая кніжка і нават адзінаццаць гадоў спасціжэння  розных навук не дапамогуць адказаць на гэтыя, такія важныя, пытанні. І выдатнік, і заўзяты троечнік будуць шукаць адказы на іх самастойна, набіваючы гузакі і атрымліваючы перамогі, церпячы катастрофы і выграбаючы да выратавальнага астраўка шчасця і спакою ў бурлівым акіяне жыцця.
І ўсё ж кожны з іх хоць аднойчы ў жыцці на мяжы лета і восені адчувае гэтае незразумелае хваляванне, ад якога перахоплівае дыханне і немаведама адкуль прыляцеўшая «парушынка» прымушае змахваць няпрошаную слязу.
І  коціцца яна не таму, што сэрцу баліць, – а таму, што ёсць яно…



Текст: Нина Рыбик
Фото: Антон Мальшевский